Nurt poznawczo-behawioralny
Jest to podejście, które szczególnie w początkowej fazie terapii, skoncentrowane jest na kłopotach pacjenta występujących w czasie teraźniejszym. Terapia ma na celu nauczenie danej osoby umiejętności i odpowiednich zachowań, które nie tylko pozwolą rozwiązać aktualne trudności, ale też powstrzymają ewentualne nawroty .
Podstawą myśli poznawczo-behawioralnej jest koncepcja, zakładająca, że to samoocena i podejście do własnej roli w świecie ma decydujące znaczenie w kwestii postępowania.
Terapia skupia się na sferze poznawczej, obejmującej sposób myślenia oraz strefie behawioralnej, skupiającej się na wprowadzaniu zmian w zachowaniu. Leczenie trwa zazwyczaj kilka- kilkanaście tygodni a rolą psychoterapeuty jest pomoc w zrozumieniu źródła problemu i znalezieniu możliwych sposobów jego zwalczania. Przypadłości, przy których często z powodzeniem wykorzystywane jest podejście poznawczo-behawioralne to m.in. bulimia, depresja, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne czy też zespół stresu pourazowego.
Nurt humanistyczno-egzystencjalny
Specyfika tego podejścia polega przede wszystkim na stosunku do pacjenta, który traktowany jest jako indywidualna jednostka, zmagająca się z trudnościami, nie zaś jak osoba chora. Celem terapii humanistyczno-egzystencjalnej jest wzrost świadomości badanego wobec własnego “ja” i położenia w określonej sytuacji.
Nurt humanistyczny znajduje zastosowanie w większości przypadków, w szczególności w przypadku terapii z o niskiej samoocenie, nie łatwo nawiązującymi relacje z innymi ludźmi.
Fundamentalne znaczenie w podejściu humanistyczno-egzystencjalnym ma autentyczność relacji oraz pełne zrozumienie ze strony psychoterapeuty, który wciela się bardziej w rolę przewodnika niż lekarza.
Nurt psychoanalityczny
Swój początek ma w psychoanalizie sformułowanej przez Zygmunta Freuda i odwołuje się głównie do elementów nieświadomości, przeszłości pacjenta oraz ewentualnych zaburzeń osobowości. Podejście psychoanalityczne koncentruje się na indywidualnych doświadczeniach danej osoby w odwołaniu do jej przeszłych i obecnych doświadczeń. Odbiór i interpretacja oparta o wolne skojarzenia pomaga w zrozumieniu siebie i odnalezieniu źródła dolegliwości.
Terapia psychoanalityczna jest procesem długotrwałym, w którym istotną rolę odgrywa systematyczność oraz zastosowanie się do specyficznych zasad i warunków, w jakich jest przeprowadzana. Zazwyczaj pacjent zajmuje miejsce w fotelu lub na kozetce, natomiast terapeuta znajduje się za jego plecami, aby uniknąć kontaktu wzrokowego, który może swobodę w opisywaniu przeżyć i emocji.
Nurt psychodynamiczny
Podobnie jak podejście psychoanalityczne zrodził się z Freudowskiej psychoanalizy i ma szerokie zastosowanie w leczeniu wielu przypadłości, tj. zaburzenia afektywne, nerwice czy stany lękowe. Terapia psychodynamiczna opiera się na założeniu, że zasadniczy wpływ na obecne kłopoty i konflikty mają nie do końca świadome, wewnętrzne potrzeby, mechanizmy i emocje pacjenta.
Podobnie jak w przypadku podejścia humanistycznego terapeuta spełnia raczej funkcję słuchacza i przewodnika, ułatwiając dzielenie się odczuciami i przemyśleniami.
Psychoterapia trwa od kilku miesięcy do kilku lat i kładzie nacisk na dość częste i regularne wizyty.
Nurt systemowy
Podejście systemowe skutecznie sprawdza się głównie w przypadku terapii grupowej, dla rodzin oraz par. Odwołuje się do teorii systemów, zakładającej, że niemożliwa jest analiza człowieka i jego zachowań bez uwzględnienia środowiska, w którym się znajduje, gdyż każdy uwikłany jest w sieć wzajemnych zależności.
Rola terapeuty polega na zadawaniu pytań i kierowaniu rozmową przy maksymalnym zachowaniu dystansu i neutralności osądów. Zdarza się, że w trosce o pełen obiektywizm w psychoterapii udział bierze dwójka terapeutów.
Nurt Gestalt
Jest to podejście sformułowane na podstawie teorii homeostazy, wedle której każdy człowiek dąży do osiągnięcia i utrzymania harmonii. Psychoterapia Gestalt kładzie nacisk na szczerą i bezpośrednią relację z terapeutą oraz koncentrowanie się na konkretnych trudnościach, występujących w czasie teraźniejszym. Kluczowym elementem terapii jest egzystencjalny dialog między pacjentem a psychoterapeutą. W przerwach między spotkaniami stosuje się również rozmaite zadania, testy i eksperymenty, które przyspieszają i zwiększają skuteczność terapii.
Terapia w nurcie Gestalt bardzo dobrze sprawdza się nie tylko w walce ze stanami depresyjnymi, fobiami czy problemami emocjonalnymi, ale również w przypadku osób, chcących rozwijać się emocjonalnie i dążyć do samorealizacji.
Nurt integracyjny
Nazywany bywa również integratywnym lub eklektycznym. Wychodzi on z założenia, że ze względu na ogrom wpływów i kontekstów dotyczących źródła problemów nie sposób opierać się jedynie na jednym podejściu. W zależności od rodzaju dolegliwości i indywidualnych cech danej osoby psychoterapeuta czerpie z różnych nurtów, wybierając poszczególne metody i techniki.
Nurt Metasystemowy
Psychoterapia MetaSystemowa to model psychoterapii stworzony i rozwijany w Polskim Instytucie Psychoterapii Integratywnej.
W tym podejściu psychoterapia służy nie tylko zdrowiu psychicznemu i fizycznemu – lecz także temu, by człowiek był zdolny kochać, tworzyć szczęśliwe związki, pracować, bawić się, odnaleźć sens życia i spełnienie, w końcu stanąć wobec spraw ostatecznych.
Psychoterapia MetaSystemowa jest nowatorską i unikalną modalnością psychoterapii, która była tworzona przez 23 lata przez Andrzeja Nehrebeckiego i wspólnie rozwijana z Mileną Karlińską-Nehrebecką, w Polskim Instytucie Psychoterapii Integratywnej, pod auspicjami Sigmund Freud University w Wiedniu. Jest pierwszym kompletnym kierunkiem psychoterapii wypracowanym przez Polaków i w Polsce.
Podejście MetaSystemowe czerpie z trzech głównych źródeł: wybranych nurtów psychoterapii, głównie: psychodynamicznej, ericksonowskiej i poznawczej; filozofii stosowanej Berta Hellingera oraz ze świeckiej duchowości Dzogczen, buddyzmu i mistyki chrześcijańskiej.
Podejście MetaSystemowe jest od ponad 20 lat z powodzeniem stosowane w praktyce klinicznej, szkoleniu i superwizji, a w ostatnich latach naukowo weryfikowane w Polskim Instytucie Psychoterapii Integratywnej w Krakowie.
